پلتفرم ها باید فیلم های پر مخاطب را به اکران آنلاین بیاورند

صبح سینما:گفت و گوی ایزد مهرآفرین منتقدسینما و تهیه کننده با مهدی سلیمانی مدیر روابط عمومی سلام سینما:

اکران آنلاین:مثبت و منفی

ایزد مهرآفرین:اکران آنلاین در دو جنبه ساختاری و محتوایی قابل بررسی است؛از لحاظ جنبه محتوایی شروع خوبی داشت.خیلی ها این انتظار را نداشتند که اولین فیلم،خروج باشد فیلمی که نام حاتمی کیا در آن مطرح است و سازمانی چون اوج  از آن پشتیبانی کرده است؛این فیلم از لحاظ برند اثر مهمی بود و همه این فکر را داشتند که اکران سینما برای حاتمی کیا و اوج مهم است؛این ریسک انجام شد و شروع این اتفاق با یک فیلم خوب رقم خورد؛فیلمی که فارغ از محتوا فیلم کنجکاوی برانگیزی است؛به هر حال در تمام جشنواره ها و اکران همه به دنبال این هستند که فیلم های حاتمی کیا را ببینند.

من فیلم را دوست ندارم و نقدهای زیادی هم به آن دارم؛اما این ارتباطی به این موضوع ندارد؛نقد فیلم مقوله ای جداست و این که خروج فیلم مهمی است شکی در آن نیست؛امثال ما فیلم را در جشنواره دیدیم و به نقاط ضعف و قوت آن آشنایی داریم اما مخاطب برایش مهم بود که این فیلم را ببیند.استقبال خوبی هم حداقل در هفته اول صورت گرفت و این فیلم تبلیغات خوبی هم داشت؛قیمت مناسب آن هم در استقبال آن بی تاثیر نبود

در طول این مدت که اکران آنلاین آغاز شد بیشتر از آن که تصور می شد نام آن بر سر زبان ها افتاد و بنرها و تبلیغات مناسبی در سطح شهر کار شد و فیلم سازان دیگر نیز ترغیب شدند تا فیلم های خود را در این امکان تازه به نمایش بگذارند؛به تازگی خبری هم در این باره منتشر شد که 28 فیلم در صف اکران آنلاین هستند؛اما متاسفانه رفته رفته این روند با فیلم های تازه به سویی در حال حرکت است که فاقد ویژگی کیفی مخاطب پسندی هستند.من با سند مشخص و دلیل می توانم بگویم که هیچ یک از فیلم هایی که متقاضی اکران آنلاین شدند؛ اقبال مناسبی در اکران سینما نمی توانستند داشته باشند؛فیلم هایی در این لیست هستند که اکران سینمایی محدود در انتظار آن ها بود و سال ها برای پیدا کردن پخش کننده در تلاش بودند؛این موضوع ازیک جهت خوب است؛اینکه اکران را خلوت می کند و مخاطب می فهمد که اکران سینما باید یک مختصاتی داشته باشد.خروج با تمام ضعف هایی که داشت دارای این مختصات بود و فیلمی بود که مخصوص پرده سینما بود؛ممکن است مخاطب با فیلمی که رو ی پرده است ارتباطی برقرار نکند اما به هر حال آن فیلم با مختصات سینمایی تولید شده است

این مختصات سینمایی امرعجیبی نیست وتنها نیز به پست پروداکشن و فیلم هایی نظیر مدمثک هم محدود نمی شود؛مثلا فیلم های هانکه و فیلم های خلوت وساکت نیز هستند که حرکتی ندارند اما با منطق سینما ساخته شده اند و باید در سال سینما آن ها را دید؛اما در این فیلم ها؛آثاری هستند که با لوکیشن زیاد و بازیگران فراوان منطق سینمایی ندارند؛کارگردانی ها سر دستی و بی ایده و بدون منطق از خصوصیات آن هاست.

جدا از خروج شاخص ترین این فیلم ها طلا ست که در اکران سینما اتفاق خاصی برایش نمی افتاد؛این فیلم با تمام چهره هایی که دارد در اکران سینمایی حتما زیر ده میلیاد می فروخت؛تبلیغات دهان به دهان در تمام جهان بسیار موثر است و یک فیلم ممکن است به واسطه ناشناخته بودنش و چهره هایی که دارد در روزهای اول و هفته اول خوب فروش کند اما این مخاطب است که با در اختیار قرار دادن نظرش درباره فیلم می تواند اطرافیان را مجاب کند که فیلمی را ببینند یا خیر؛مثلا فیلم شنای پروانه گروه بازیگران عجیبی ندارد و کارگردان فیلم اولین فیلمش را ساخته اما فیلمی که در اکران سینما هر مخاطبی که آن را به ببیند به دوستانش آن را توصیه می کند و با بازخورد های مجازی مخاطبش افزوده می شود

سینما آنلاین به دلایل مختلف ماندگار خواهد شد چه کرونا باشد و چه نباشد؛همان طور که در دنیا ماندگار شده است؛ما آنقدر مانند آمریکا،اروپا،چین و کره سالن سینما نداریم اما سینما آنلاین و وی او دی های آن ها خیلی قوی عمل کرده است؛سینما آنلاین ما هم ماندگار و قوی خواهد شد به شرط آن که مشکلی برای آن به وجود نیاورند.

روند در جریان فعلی اکران آنلاین مزیتی که دارد این است که فیلم ها فرصت اکران پیدا می کنند؛فیلم هایی که ممکن بود در اکران سینما با اقبال مواجه نشوند؛فیلم ساز هم مجبور نیست که برای اکران فیلمش از این دفتر سینمایی به دفتر سینمایی دیگر در رفت و آمدباشد و سینمایی را نیزاشغال نمی کند اما جنبه منفی آن این جاست که اگر این روند ادامه پیدا کند مخاطب عادت می کند و می گوید این فیلم ها خوب نیستند و بی کیفیت اند و چرا باید آن ها را ببیند؛این جا مسئولیت پلتفرم های وی او دی بالا می رود و آن ها باید ریسک کند اتفاقی که در دنیا می افتد؛نت فیلیکس بهترین فیلم ها را تولید می کند؛مرد ایرلندی با اسکورسیزی تولید می شود یا این که اپل تی وی با ریدلی اسکات برای سریال سازی قرارداد ده ساله می بندد.وی او دی ها باید از درآمدی که دارند؛به این روند نزولی خاتمه دهند و این باورکه فیلم های کم مخاطب به این جریان راه پیدا می کند را تغییر دهند و امتیازی به مخاطبان شان قائل باشند؛آن هم با پخش آثار پر فروش و پرمخاطب در این جریان است؛مخاطبانی که سخت پسند هستند اصلا با روند فعلی با سینما آنلاین کاری ندارد چون سلیقه شان تامین نمی شود؛مخاطب برای 15000 تومانی که هزینه می کند انتظار یک اثر قابل توجه دارد.

چاره ای برای بهبود وضعیت فعلی

مسئولیت وی او دی ها این جاست که باید در یک هفته آینده تا یک ماه آینده یک فیلم بسیار پرقدرت را هم در این جریان قرار دهند تا مخاطب بفهمد که در مقابل این آثار اکران شده برای مثال “خوب بد جلف” هم می تواند اکران آنلاین شود؛"دینامت" هم می تواند در این روند به نمایش در آید؛حتما اگر منفعت مالی برای سرمایه گذار یا تهیه کننده وجود داشته باشد این اتفاق می افتد؛تهیه کننده انتظار دارد سود بیشتری داشته باشد فرقی ندارد که اکران سینما باید یا اکران آنلاین؛با روند فعلی این اتفاق رخ داده؛وی او دی ها باید بر اساس تخمینی که برای فروش آثار پرمخاطب وجود دارد امتیازی را برای آن ها در نظر گیرد و آن ها را ترغیب کند که در اکران آنلاین حضور داشته باشند.

روزنامه خراسان یک گزارش جالبی از اکران آنلاین آماده کرده است که به صورت آماری با مقایسه با اکران سینمایی نشان می دهد که فروش فیلم ها در هفته اول سیر صعودی دارد و از هفته دوم کاملا این سیر افت می کند در صورتی که درسینما روند فروش در صورتی که یک فیلم خوب باشد هر هفته افزایش می یابد.

لزوم داشتن کپی رایت

مهدی سلیمانی:در شیوه اکران آنلاین بحث کپی رایت خیلی مهم است؛به محض این که فیلم اکران می شود؛یک ساعت بعد فیلم در تمام کانال ها و سایت های غیرقانونی پخش می شود و فضای مجازی منفجر می شود؛در سینما چون نسخه فیلم در جایی نیست فروش رفته رفته بالا می رود اما در اکران آنلاین چون دسترسی به نسخه فیلم وجود دارد این فروش کاهش پیدا می کند؛مخاطب می گوید این فیلم که هست چرا باید 15000 تومان بابتش پرداخت کنم

ایزد مهرآفرین:ما سال هاست با قضیه کپی رایت دست و پنجه نرم می کنیم که بخشی از آن مربوط به مناسبات فقهی و حاکمیتی است؛به دلایل فقهی و قانونی مختلف هم چنان عضو کنوانسیون برن نشدیم؛علت آن نیز اینجاست که مراجع محترم و حاکمیت بر آنند که در علم و دانش چیزی به عنوان انحصار وجود ندارد و اگر کسی علم و دانش یا تخصصی دارد عمومی است و باید در اختیار همگان بگذارد؛علت هم این جاست که ما کشورمصرف کننده ای هستیم و کشوری مثل امریکا تولیدکننده است و دنیا باید برای دریافت آن هزینه پرداخت کند اما در زمینه های هنر ما بسیار پیشرو هستیم و تولید داریم؛به جرئت می توانم به گویم حداقل در زمینه سریال سازی و سینما از هیچ کشوری در کشور های منطقه قدرت رقابت با فیلمسازهای ایرانی را ندارد؛من این را ثابت می کنم که بعد از امریکا هیچ کشوری در دنیای مانند ایران انقدر فیلمساز درجه یک ندارد؛تکید می کنم فیلمساز نه صنعت؛ما چیزی به عنوان سینما نداریم،ابزار و استودیو نداریم وگرنه فیلمسازانی هستند که اگر امکانات هالیوودی را داشته چه فیلم هایی که نمی ساختند؛الان در تمام جشنواره های دنیای که تجلی بهترین هاست همیشه این یا بهترین است یا اگر نیست جز بهترین هاست.

مهدی سلیمانی:مصاحبه ای که با مدیرمارکتینک بازار کن داشتم او در این باره گفت"من سینمای ایران را خیلی نمی شناسم اما اصغرفرهادی را می شناسم" 

فیلمسازان ما توانایی های بالایی دارند

ایزد مهرآفرین:آن ها اصغر فرهادی را می شناسند،مجید مجیدی،عباس کیارستمی،سعید روستایی،هومن سیدی،نرگس آبیار،نیما جاویدی را می شناستند یا خیر مهم این است که ما آن ها را می شناسم ومی دانیم پتانسیل آن ها خیلی بالاست و می دانیم که ما بی نهایت اصغر فرهادی داریم.فیلم سازان ما اگر امکانات سایر کشورهارا داشتند؛ترکیه،ژاپن و کره و امثال هم شوخی بود؛بخشی از توانایی های ما به دلیل محتوای غنی کشورمان است؛گفتمانی که ما داریم،ادبیات،تاریخچه،فرهنگ... این ها همه پتانسیل بالای اجرایی دارد در حالی که سایر نقاط دنیا نیز دارای این پارامترها هستند؛ما هم می توانیم اثر جذاب تولید کنیم اینکه چرا این کار را نمی کنیم به زیر ساخت هایمان بر می گردد

ما اگر چیزی به نام کپی رایت داشتیم؛هیچ صنعتی در ایران به اندازه سینما با دنیا قابل رقابت نیست؛چه ارز آوری که دراین بین وارد کشور نمی شد؛تنها جایی که قابل می تواند حتی سر تر از سایر کشورهای جهان عمل کند سینماست اما فیلم ساز ما اینجا دربه در دو دوربین است؛در تلاش برای پیدا کردن یک استودیو است یا اگر می خواهد یک حرکت خاصی با دوربین انجام دهد تجهیزات مناسب ندارد

مدیران ما رقابت با دنیا را در خودرو سازی می بینند در حالی که دنیا در حال توجه روزافزون به مقوله سرگرمی است؛شما کشور های مطرح دنیا را به لحاظ پول سازی ببینید؛ما یعنی نمی توانیم اندازه سریال سازی ترکیه باشیم؟سریال هایی که در 200 قسمت به اندازه 2 قسمت ارزش محتوایی ندارند

بسترهای قاچاق آثار فرهنگی

طبق آمار تنها سه درصد فیلم ها و سریال ها را از مجاری قانونی دنبال می کنند و 97 درصد مابقی از مجاری غیر قانونی است و بابت آن هزینه ای پرداخت نشده است؛می توان نام آن را دزدی گذاشت.الان به مجرد این که سریال خانه اسکناس منتشر می شود یک روز بعد با زیر نویس در پلتفرم های ما موجود است ؛آن ها نمی توانند محتوا کپی کنند؟این که چرا انجام نمی دهد چون در کشورشان جرم تلقی می شود؛مجلس جدید ما هم که روی کار آمده باید یک قوانین سفت وسخت و قابل اجرا تنظیم کند و مسئله بعدی تلاش برای فرهنگ سازی آن است مانند بستن کمربند ایمنی یا رد کردن چراغ راهنما.

در این بحث بیشتر آسیب از تلگرام و ماهواره است که ماهواره بسیار کم رنگ شده و به زودی جلوی ادامه فعالیت آن ها گرفته می شود اما مهم ترین بسترکانال های تلگرامی است؛الان اگر گزارشی را دریوتویوب یا گوگل بدهی بدون این که صحت آن را مشخص کند لینک را متوقف می کند اما در کشور ما این امکان در تلگرام وجود ندارد؛اگر مسئولین کشور این رایزنی را داشته باشند و شرایطی فراهم شد که اگر لینکی که به تلگرام ریپورت می شود حذف شود بزرگ ترین قدم برداشته می شود

مهدی سلیمانی:مسئله قاچاق و دانلود غیر قانونی به زمان وی اچ اس بر می گردد؛از آن زمان بوده و بعد به سی دی و دی وی دی رسیده و ادامه پیدا کرده؛مثال زمانی 13 فیلم به صورت دایویکس در دی وی دی با قیمت 1000 تومان به فروش می رسید؛13 فیلمی که برای هر کدام شان زحمت های زیادی کشیده شده بود و هیچ مبلغی به جیب سازندگان آن آثار بر نمی گشت و مخاطب فکر می کرد که دارد هزینه آن را پرداخت می کند؛همین الان ها ویدیو کلوپ ها و کامپیوتری ها هستند که با 2000 تومان فیلم ها در فلش مموری می ریزند ومشتری فکر می کند که دارد پولش را پرداخت می کند این مسئله در تهران کمتر است و در شهرستان ها بیشتر دیده می شود؛اکنون باتوجه به این که شرکت ها نیز در تولید رسمی دی وی دی تیراژ را پایین آوردند و اخیرا مسئله کرونا؛بخشی قاچاق فیزیکی آنقدر چشم گیر نیست وبخش اصلی همان فضای دیجیتال است

ایزد مهرآفزین:سهولت پخش و سهولت پرداحت نیز مهم است؛الان مخاطب با مسئله ای مانند رمز دوم و پویا مواجه است و روند طولانی پرداخت ممکن است او را از خرید منصرف کند؛در حالی که در دوبی با زدن یک دکمه پرداخت انجام می شود یا مبلغ بر روی فیش موبایل می آید و امکان تماشای آن فیلم فراهم می شود.

سینمای بعد از کرونا

ایزد مهرآفرین:دربحث سینما بعد از کرونا؛به اعتقاد من اگر فیلم های خوب و باب سلیقه مخاطب اکران شود حتما مورد توجه قرار می گیرد؛من انقدر ناامید به این قضیه نگاه نمی کنم؛مردم رو سرخورده نکنیم از اکران ها و با فیلم های خوب شروع کنیم؛سینما خطرناک تر از مترو؛پاساژها و رستوران ها نیست.