آموزش به سبک تلویزیون

صبح سينما: با اینکه در باکس‌های خانگی شبکه آموزش وجود دارد با این حال خیلی‌ها آن را به‌عنوان شبکه‌ای عمومی نگاه نمی‌کنند هر چند تک برنامه‌هایی مثل رادیو هفت و مسابقه قندپهلو از آن پخش شده باشد، اما این روز‌ها آموزش درسی به دانش‌آموزان در خانه این شبکه را دوباره در صدر شبکه تلویزیون آورده است و باید منتظر ماند و دید چقدر وضعیت آن در نظرسنجی‌ها تغییر می‌کند. در این گزارش نگاهی به شبکه آموزش و برنامه‌های آن داریم.

شبکه آموزش سیما در تاریخ ۲۳‌آبان‌ماه سال‌۱۳۸۱ به‌عنوان یک شبکه آموزشی و با شعار شبکه فرصت‌های برابر آموزشی راه‌اندازی شد. این شبکه که عموماً به‌عنوان شبکه هفت از آن یاد می‌کنیم به‌طور متوسط به بخش‌های گوناگون مقاطع درسی می‌پرداخت. این شبکه تفاهم‌نامه‌های همکاری مختلفی با دانشگاه پیام‌نور، دانشگاه جامع علمی کاربردی، دفتر تکنولوژی آموزشی وزارت آموزش‌و‌پرورش و کانون پرورش فکری کودکان‌و‌نوجوانان امضاء کرده‌است. بر این اساس برنامه‌های مرتبط با دوره‌های فراگیر بدون آزمون و بدون شرط معدل دانشگاه پیام‌نور، دوره پودمانی مدیریت خانه دانشگاه جامع علمی کاربردی و آموزش‌های ضمن خدمت معلمان در شبکه آموزش تولید می‌شود.

برنامه‌های این شبکه در چهار گروه آموزش عالی، آموزش‌های فنی‌و‌حرفه‌ای، آموزش‌های عمومی و آموزش‌های پایه و اساسی تولید می‌شود. این گروه‌ها برنامه‌های خود را در قالب سه کانال مهارت، رشد و دانشجو پخش می‌کنند. این گروه به آموزش مواد درسی دوره‌های دبستان، راهنمایی و دبیرستان ایران در قالب تدریس استاد، پویانمایی، مسابقه‌های تلویزیونی و مستند‌های علمی می‌پردازد. پخش برنامه‌های مربوط به آموزش معلمان نیز در دستور کار این گروه قرار دارد. محصولات این گروه در ۶ بخش آموزش دوره ابتدایی، دوره راهنمایی، دوره متوسطه نظری، دوره متوسطه فنی و حرفه‌ای، دوره پیش‌دانشگاهی و آموزش معلمان تولید می‌شود. برنامه‌های این گروه در قالب کانال رشد هر روز عصر از این شبکه پخش می‌شود. مسعود احمدی‌افزادی، مدیریت شبکه آموزش سیما را بر عهده دارد و تلاش دارد تا در این ایام بهترین عملکرد را برای مخاطبان داشته باشد. هر‌یک از شبکه‌های تلویزیونی با هدفی خاص و ویژه افتتاح می‌شوند، شبکه آموزش هم با فراگیری علم و آموزش گام‌به‌گام کتب درسی سعی به کمک به دانش‌آموزان در مقاطع گوناگون دارد.

از دیگر برنامه‌های این شبکه باید به پخش برنامه‌های روزگاری دیگر، قندپهلو، برنامه مشاعره، صبحی دیگر و ... اشاره کرد.

گروه آموزش‌های عمومی شبکه آموزش گروهی است که به منظور آموزش اطلاعات و مهارت‌های عمومی مورد نیاز مخاطب عام مانند آتش‌نشانی، بهداشت عمومی، آموزش رشته‌های ورزشی و مربیگری آن‌ها، تعمیر وسایل خانه، مهارت‌های رایانه و … با رویکرد اطلاعاتی آموزشی برنامه تولید می‌کند. برنامه‌های این گروه به همراه تولیدات گروه آموزش‌های فنی‌و‌حرفه‌ای در قالب کانال مهارت هر روز پخش می‌شود. برنامه انسان و دانش که به پخش مستند‌های خارجی با موضوع علمی و فرهنگی می‌پردازد نیز از کانال مهارت پخش می‌شود.

طبق آمار بازدید این شبکه در تلوبیون می‌توان گفت که با رشد بی‌سابقه‌ای همراه بوده است. با شیوع بیماری کرونا و تعطیلات، دانش‌آموزان و دانشجویان آموزش از راه دور و از طریق تلویزیون برخی از دروس در مقاطع گوناگون با معلمان مربوطه در حال پیشرفت هستند و معلمان به کمک تلویزیون فضایی همچون کلاس درس همراه با فیلم‌های کوتاه و اسلاید‌های متنوع را برای آموزش خود در نظر گرفته‌اند. طبق آماری که در برنامه‌های مخاطبان برنامه‌های گوناگون شبکه‌های رسانه ملی وجود دارد برای مثال برنامه فرصت برابر درماه‌های گذشته در یک برنامه مخاطب ۳۳۳‌نفری داشته و این عدد دراین ایام به ۲.۴‌هزار دنبال‌کننده رسیده است این نشان‌دهنده دنبال کردن برنامه‌های ترتیب داده شده توسط مدیران آموزش‌وپرورش و سازمان سیماست.

اما سؤال اصلی دراین باره این است آیا واقعاً این شیوه از آموزش می‌تواند مؤثر واقع شود؟ مسأله بسیار مهم شیوه اطلاع‌رسانی در این‌باره است. با نگاهی کوتاه و گذرا به صفحه اجتماعی و حتی جدول‌بندی شبکه آموزش متوجه سردرگمی و نگرانی بی‌اندازه محصلان می‌شویم. دانش‌آموزانی که در پایه‌های گوناگون در هر درس ودر هر فصل و بخش از کتاب درسی با مشکل هماهنگی با معلمان تلویزیونی مواجه می‌شوند.

این شیوه در نظر گرفته شده از سمت مدیران آموزش‌و‌پرورش و همراهی رسانه ملی در نوع خود مطلوب است. عده‌ای توانسته‌اند با این شیوه کنار بیایند و همراه با آن فصل‌های درسی خود را جلو ببرند و، اما عده‌ای خیر. زمانی که به صورت جزیی وارد آن شویم متوجه مشکلات گوناگون آن خواهیم شد.

نکته قابل اهمیت دراین باره این است که شبکه آموزش که پیش از این هم در آموزش از راه دور برای مقاطع گوناگون فعالیت داشت، این روز‌ها به یکی از شبکه‌های موفق پربازدید تلویزیون تبدیل شده است و این می‌تواند نقطه عطفی برای ساخت برنامه‌های بهتر و دیده شدن توسط مخاطب بیشتری باشد. حال باید دید پس از عبور از این شرایط سخت و بحرانی این شیوه‌ها در حوزه‌های تحصیلی تا چه اندازه موفق و همراه با دانش‌آموزان عمل کرده‌اند. این شیوه در حال حاضر در مرحله آزمون و خطا قرار دارد و پس از بررسی توسط متخصصان این حوزه احتمال دارد به یک شیوه ثابت بدل شود.